Wat is duurzaamheid? In Nederland heeft het woord duurzaamheid vele verschillende betekenissen. In deze blog gaan we dieper in op die term.
Duurzaamheid. In elk plan, in elke campagne, in het nieuws. Je kunt er niet omheen, bijna iedereen gebruikt de term duurzaam. Het klinkt ook goed. Naar voren kijken, het beter doen dan voorheen, verbeteringen doorvoeren, goed voor het milieu, gezonder. Maar de vraag is, wat betekent het woord duurzaam(heid) nou eigenlijk?

Lichamelijk

Laten we eerst inzoomen op menselijke duurzaamheid. Je hebt één lijf en daar zul je het de rest van je leven mee moeten doen. Doorgaans geldt dat hoe beter je voor je lijf zorgt, hoe langer je lijf in relatief goede gezondheid door kan gaan. Algemeen bekend is dat roken, drinken en drugs een aanslag op je lichaam zijn en de conditie van het lichaam achteruit doen gaan. Wanneer lichamelijke klachten ontstaan, zal een van de adviezen dan ook vaak zijn dat je gezonder moet gaan leven, zodat je lichaam nog lang mee kan. Je gaat dan duurzamer met je lichaam om.

Topsport

Een topsporter vraagt het maximale van zijn lichaam. Wanneer er blessures ontstaan betekent dit voor de sporter dat deze niet langer zijn beroep kan uitoefenen. Denk hierbij aan de schaatser die continu zijn rug belast, de hardloper die veel van zijn knieën vergt, of de tennisser die zijn schouder bovenmatig belast. Topsporters kunnen alleen langere tijd op het hoogste niveau acteren als zij goede zorg dragen voor hun lichaam. Door wedstrijden met trainingssessies en rustperiodes af te wisselen, kunnen zij duurzaam op een hoog niveau presteren.

Energie

Met duurzame energie wordt energie bedoeld die niet is opgewekt uit fossiele brandstoffen, maar uit onuitputbare en/of biologische bronnen. Fossiele brandstoffen hebben als nadeel dat ze uitputbaar zijn en daarnaast ook zorgen voor milieuschade door de hoge CO2 uitstoot. Duurzame energie wil zeggen dat er gebruik wordt gemaakt van onuitputtelijke bronnen die nauwelijks tot geen CO2 uitstoten, waarmee ze minder vervuilend zijn voor het milieu. Ten eerste de onuitputbare bronnen. De naam zegt het al. Deze bronnen zijn oneindig en raken nooit op. Wind en zonne-energie zijn goede voorbeelden. Door gebruik te maken van de zon en de wind kunnen we altijd energie blijven opwekken en zijn we niet afhankelijk van beschikbare voorraden. Dan biobrandstoffen. Deze energie wordt opgewekt door middel van fotosynthese. Nadeel hiervan is wel dat het een oppervlakte-intensieve methode is, waardoor er veel beslag wordt gelegd op schaars beschikbare grond en landbouwproducten.

Voedsel

De productie van voedsel vormt een belasting voor het milieu, bijvoorbeeld gebruik van land, waterverbruik, verzilting, vermesting en bodemuitputting. Onder duurzaam voedsel verstaan we voedsel dat voorziet in de voedingsbehoefte van mensen nu en in de toekomst, en tegelijkertijd de eco-systemen beschermt.1 Een van de simpelste, maar ook meest effectieve manieren om duurzamer te eten, is minder vlees eten. Bij de productie van vlees komt veel Co2 vrij . Daarnaast heeft vleesproductie ook een enorme hoeveelheid zoet drinkwater nodig, een schaars goed. Bovendien is er ook sprake van grote hoeveelheden voedselverspilling.

Producten

Tot zover is de term duurzaamheid nog vrij overzichtelijk. Maar kijken we naar duurzame producten dan wordt het pas echt verwarrend. We kunnen grofweg een verdeling maken tussen drie soorten duurzame producten; te weten: producten die lang meegaan, producten die biologisch afbreekbaar zijn en producten met biologische grondstoffen in plaats van producten met een petrochemische basis. Al deze duurzame producten dragen bij aan een vermindering van het gebruik van uitputbare bronnen, helpen de totale CO2 uitstoot te reduceren en zorgen op lange termijn voor minder zwerfafval.

  • Verlengde bruikbaarheid
    Producten die in eerste instantie slechts eenmalig gebruikt konden worden, vervangen door producten die vaker mee gaan. Of producten die in plaats van een paar jaar nu een paar decennia meegaan. Dit zijn voorbeelden van een verlengde bruikbaarheid. Omdat producten langer meegaan, of vaker gebruikt kunnen worden, hoeven er minder vaak nieuwe producten worden aangeschaft. Door een lagere omloopsnelheid van de producten, kan de productie omlaag. Dit zorgt voor minder verbruik van schaarse grondstoffen en minder milieubelasting als gevolg van een vervuilend productieproces. De tendens is tegenwoordig helaas dat producten minder lang meegaan en snel vervangen worden.
  • Biologisch afbreekbare producten
    Uiteindelijk zullen alle producten door de natuur worden afgebroken. De vraag is alleen hoe snel dit gebeurd. Doorgaans hebben plastic producten in de natuur een afbraakproces van ongeveer honderden tot duizenden jaren. Biologisch afbreekbare producten worden daarentegen binnen 5 jaar afgebroken,wat de totale milieuvervuiling op de lange termijn dus flink reduceert. Inmiddels zijn de biologisch afbreekbare producten vaak ook industrieel composteerbaar, waardoor het afbraakproces wordt teruggebracht tot 6 maanden. Composteerbaar wil zeggen dat het product industrieel composteerbaar is en dat de producten in een afgesloten ruimte op 60 a 80 graden Celsius binnen een paar weken of maanden volledig worden afgebroken en omgezet tot biomassa.
  • Biobased producten
    Producten kunnen vervaardigd worden uit petro-chemische of biologische grondstoffen. Producten op petrochemische basis, zoals bijvoorbeeld plastic en PVC maken gebruik van uitputbare bronnen. Als de bron op is kan het product niet meer geproduceerd, vaak komt bij productie veel CO2 vrij. Biobased producten maken gebruik van hernieuwbare grondstoffen, zoals bijvoorbeeld maïs of hout. Bij het productieproces komt vaker minder CO2 vrij. Biobased producten zijn niet per definitie biologisch afbreekbaar.
  • Recyclede producten
    Producten die verbruikt zijn, kunnen worden gerecycled. Dit houdt in dat uit de materialen van het oude product nieuwe producten worden gemaakt. Op deze manier worden grondstoffen vaker dan eens gebruikt en hoeven er geen nieuwe uitputbare bronnen te worden aangesproken.

Kortom, duurzaamheid kent vele vormen. Op dit moment is er niet één gangbare definitie van duurzaam, waardoor we vaak langs elkaar heen praten en waardoor de claim duurzaam bezig te zijn een makkelijke is. Onze focus ligt op duurzame producten en de definitie die wij voor een duurzaam product hanteren is “een product dat een zo klein mogelijke CO2 voetafdruk op de aarde achterlaat.” Dat betekent voor ons dat producten ofwel zo lang mogelijk mee moeten gaan ofwel biologisch afbreekbaar zijn en waar mogelijk ook nog biobased, zonder dat het productieproces weer extreme vervuiling met zich mee brengt.